175 egun jaten emateko… eta hezteko - 175 egun jaten emateko… eta hezteko - Dpto

Eskolako jantokiko ordutegia ere ikasteko ordutegia da. Eginkizun hezigarria. Eta helburu hori behar bezala arautzeko, Hezkuntza Sailak kontsulta- eta entzute-lan handia egin du azken hilabeteetan. Orain, jendaurrean jarriko da, eta azken ekarpenak Nafarroako Gobernuaren Gobernu Irekiaren atarian argitaratuko dira.

 

Aurreko araudia, 1993. urtekoa, onartu eta hogeita hamar urtera, eskola-jantokiek arau-esparru berri bat izango dute azkenean, ikasle guztien behar pedagogiko, sozial eta nutrizionalei egokitua, mende berri batean, jantoki-denborari beste ikuspegi bat ematea eskatzen baitzuen.

 

Beste hobekuntza eta berrikuntza asko alde batera utzita, Gardentasunaren atarian argitaratutako Jantokiei buruzko Foru Dekretuaren proiektuak funtsezko aldaketa bat ekarri du: Nafarroako Gobernuak ikasturteko 175 egunetan diruz lagunduko du eskolako jantokia, eta Nafarroako hezkuntzaren historian lehen aldiz, jantokirako eskubidea ere sartuko du, irailean eta ekainean. Eta gaur egungo sistemarekiko alde nabarmenarekin: eskolako jantokirako laguntzak emango dira, eskolek duten lanaldia edozein dela ere.

Gobernu Irekiaren Atarira bidalitako proiektuak berrikuntza gehiago dakartza laguntza horien onuradunei dagokienez. Orain arte, batetik, garraiatzen ari ziren ikasleak eta, bestetik, egoera sozioekonomiko ahulean dauden familietako ikasleak. Izan ere, erregulazio berria onartu ondoren, kolektibo horiei gehituko zaizkie muturreko arriskuan eta despopulatzeko arrisku bizian dauden eta herri horietan bizi diren ikastetxeetako ikasleak. Izan ere, neurri handi batean, herri horiek herri horietan bizi dira.

Gainera, familia eta lana bateratzeko errazte aldera, zabaldu egiten da, halaber, zaintza partekatuko egoeretan eskola-garraiorako eskubidearen onarpena, adingabeak bizilekua aldatzen duenean, guraso bakoitzarekin duen denboraren arabera. Hala, zaintza partekatuko egoeran dauden ikasleek, ohiko bizilekuaren arabera eskola-garraioan plaza esleituta badute, banakako laguntza eskatu ahal izango dute beste gurasoaren etxean bizi diren egunetarako.

Halaber, eskola-garraio kolektibo antolatua izateko eskubidea izango du, edo banakako laguntza, bigarren gurasoaren etxebizitzari dagokionez, baldin eta, distantziaren baldintza betez, zaintza eta babespe partekatuko egoera bat badago, eta egoera horretan, adingabeak gurasoetako bakoitzarekin bizi den aldiaren arabera aldatzen badu bizilekua.”

Sukaldaritza ‘in situ’ eredua

Adierazitako helburuak kontuan hartuta eta ikastetxeen autonomia errespetatuz, “in situ” sukaldaritza-zerbitzua duten eskola-jantokien ereduan aurrera egiten da, sasoiko eta hurbileko produktu freskoa erabiliz.

Foru dekretu berria Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioko Hezkuntza Departamentuaren menpeko unibertsitateaz kanpoko ikastetxe publikoei aplikatuko zaie, baldin eta Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako bigarren zikloko ikasketak ematen badituzte, bai eta Hezkuntza Bereziko ikastetxe publikoei ere, eskolako jantokiko zerbitzu osagarria ematen badute. Halaber, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza ematen duten ikastetxe publikoei ere aplikatuko zaie, baldin eta, antolaketa arrazoiak direla-eta, Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako bigarren zikloa ematen duten ikastetxeekin eskola garraioa partekatzen badute.

Dekretuak jantokien baimena eta ikuskapena arautzen ditu eta horien sailkapena ezartzen du, Hezkuntza Departamentuak zuzenean kudeatzen dituen eskualdeko jantokiak eta jantoki arruntak bereiziz, horiek baitira departamentuak baimendutako gainerako eskola jantoki guztiak. Jantoki zerbitzua duten ikastetxeek urteko plan bat izanen dute haientzat, ebaluatuko dena eta zerbitzu osagarri hori etengabe hobetzeko.

Osasunerako, higienerako, nutriziorako eta elikadura-ohitura jasangarrietarako hezkuntza

Dekretu osoa, zeharka, honako hauek lortzera bideratuta dago: eskolako jantokiko denbora osasunerako, higienerako eta elikadurarako hezkuntza sustatzeko gune bihurtzea, elikadura-ohitura osasungarriak eta iraunkorrak sustatzea, mahaian portaera egokiak sustatzea, jan aurretik eta ondoren jarrera zuzenak izatea eta aho-hortzetako higienea zaintzea, ikasleen arteko lankidetza, elkartasuna, gizarteratzea, hezkidetza eta bizikidetza sustatzea eta gizarte- eta kultura-ohiturak sustatzea.

Erregulazio berriak segurtasun eta higiene betebeharrak zehazten ditu jantokietan, zerbitzu osagarri horren kontrola eta kudeaketa. Zerbitzu osagarri hori honako modalitate hauetako baten bidez emango da: “in situ” prestatutako janarien hornidura ikastetxean, sukalde zentraletan edo hurbileko ikastetxean egindako jakien hornidura, ikastetxera beroan garraiatuak eta sukalde zentraletan edo hurbileko ikastetxera linea hotzaren modalitatean garraiatuak. Zerbitzu horiek, oro har, zeharkako kudeaketaren bidez emanen dira, enpresa espezializatuen bidez.

Menuen tipologiari dagokionez, foru dekretuak adierazten du giza elikaduran eta dietetikan prestakuntza egiaztatua duten profesionalek diseinatu eta gainbegiratuko dituztela, eta elikadura osasungarriagoa, jasangarriagoa eta integratzaileagoa sustatuko dutela, nutrizio-kalitatea sustatuz eta kalitate hori kontrolatuz, osasunaren arloan, haurtzaroan eta nerabezaroan gehiegizko pisua eta obesitatea prebenitu eta kontrolatzeko.

Hezkuntza Departamentuak hitzarmenak sinatzen ahalko ditu eskolako jantokiaren zerbitzua kudeatu nahi duten toki entitateekin. Foru dekretu honen 9.5 artikuluan aipatzen den eskolako jantokiko zerbitzuaren kudeaketa bere gain hartu nahi duten toki entitateekiko hitzarmenak 2025/2026 ikasturtetik aurrera, biak barne, ondorioak izan ditzaten formalizatu ahal izango dira.

Eskualdeko jantokien finantzaketa Administrazioaren ekarpenen eta ikasle jankideen kuoten bidez eginen da. Halaber, jantoki arruntak ikasleen gurasoen elkartearen kontura finantzatuko dira, eta bazkaltzeko ikasleen kuotekin eta, hala badagokio, ILIAren beraren eta Administrazioaren ekarpenekin hartuko dira.