angle-left Beteluko ikastetxe publikoa, hondakinen kudeaketan izandako arrakastaren adibidea

Ikasleek ikasturte bakoitzean 1.650 kilo hondakin organiko konpost bihurtzen dituzte ikastetxeko baratzea ongarritzeko, eta bazkaltzeko orduan erabilitako aluminiozko papera % 76 murriztu dute.

2020/11/25

Ikastetxeko ikasleak, bisitaren une batean.

Araxes Ikas Komunitatean de Betelu ikastetxe publikoko ikasleek lortzen dute urtero 1.650 kilo materia organiko konposta bihurtzea. Gero, ikastetxean bertan berreraikitzen ari diren baratze ekologikoan erabiltzen dituzte konposta horiek, eta, era berean, aukera ematen dute ikasleek landutako barazkiekin eta barazkiekin eskolako jantokia hornitzeko.

Horrela, ikastetxeak ekonomia zirkularraren ziklo perfektua ixten du eta hezkuntza-komunitate osoaren artean hondakinen prebentzioaren aldeko ohiturak sustatzen ditu.

Hondakinen Prebentziorako Europako Astearen esparruan, Jesús Mª Rodríguez Toki Administrazioko eta Despopulazioko zuzendari nagusiak ikastetxea bisitatu du gaur, hondakinen kudeaketan arrakasta izan duen kasu hori bertatik bertara ezagutzeko. Bisita gidatuan parte hartu dute, halaber, zentroko zuzendariak, Lurdes Muñoak, Beteluko alkateak, Mikel Recaldek, Araxes Garaiko Mankomunitateko lehendakariak eta hondakinen teknikariak, José María Amundarainek eta Joseba Sánchezek, hurrenez hurren, eta NILSA sozietate publikoko kudeatzaileak, Fernando Mendozak.

Ikasleek berek beren esperientziaren berri eman dute. Esperientzia hori 2017-2018 ikasturtean hasi zen, DBHko 1. eta 2. mailako ikasleei zuzendutako ‘Eskola Iraunkorra- Ikastetxe Iraunkorra’ aukerako irakasgaia abian jarrita, hezkuntza-komunitate osoak hondakinak kudeatzeko plan integrala garatzeko helburuarekin.

Ikasleek, ikasgaiko irakasle Mikel Sarasolak, jantokiko sukaldari Bixenta Egiak eta garbiketako arduradun Venus Camposek lagunduta, eskola osatzen duten pertsona guztien artean hondakinen frakzio guztiak (papera, plastikoa, ontziak, materia organikoa, gainerakoa, etab.) bereizi eta biltzeko sustatzen dituzten ekintzak azaldu dituzte. Hondakin organikoei dagokienez, beren tratamendu-sistema osoa sortu dute. Hondakin organikoak egunero eramaten dira ikastetxeak duen konpostaje-instalaziora, konpostaje-prozesua egiten da Araxes Garaiko Mankomunitateko teknikari baten laguntzarekin eta, azkenik, sortutako konposta ikasleek kudeatzen duten baratze ekologikora eta berotegira bideratzen da.

Hamaiketakoaren bilgarriak %76 murriztu dira

Hondakinak murrizteko, ‘Hamaiketako garbia’ izeneko ekintza egin da, elikagaiak garraiatzeko berariazko ontziak banatuz. Ekimen horri esker, aluminio-paperaren erabilera %76 eta film-papera %74 murriztu dira, sistema hau ezarri bitartean ikasleek beraiek egindako bilketen arabera.

Gainera, irakasleen gelako eta eskolako ekitaldietako plastikozko ontzi, plater eta ontzien ordez, material berrerabilgarriak eta birziklagarriak erabili dira, eta baliabide digitalen erabilera aprobetxatu da, hala nola Chromebooks ordenagailu eramangarriak, paperaren erabilera murrizteko.

Testuliburuen kasuan, Hezkuntza Sailaren mailegu-sistemaren bidez berrerabiltzea bultzatzen da; hala, liburu berak hainbat ikasturtetan erabiltzen dira, eta material eta elementu publikoen zaintza ere sustatzen da.

Ikastetxeak bultzatzen du erabiltzen ez diren jantziak berriz erabil ditzaketen behe-mailako ikasleei ematea. Halaber, beste objektu batzuk, hala nola jogurt-poteak, berreskuratu egiten dira, eta baratzerako haziak landatzen dituzte; paperezko orriak, berriz, bi aldeetatik erabiltzen dira. Bestalde, azken ikasturteko ikasleak gainerako ikaskideen sentsibilizazioan ari dira lanean, adibidez, erabiltzen dugun produktu bakoitzak ingurumenean eragiten duen aztarnaz kontzientziatzeko aurkezpenen bidez.

9 herritan uzten duen mezua

DBHko 1. eta 2. mailetako ikasleak arduratzen dira hondakinak kudeatzeko urteko proiektua egiteaz eta garatzeaz, nahiz eta proiektua gauzatzeko, ikastetxeari lotutako pertsona guztiek parte hartzen duten: behe-mailetako ikasleek, familiek, irakasleek, jantokiko langileek eta garbitzaileek. Zentroaren funtzionamenduaren ingurumen-inpaktua gutxitzea da azken helburua, garapen jasangarria sustatzeko.

‘Eskola Iraunkorra - Ikastetxe iraunkorra’ irakasgaiaren lau urteko ibilbidean egiaztatu denez, ikastetxean sartutako hondakinak birziklatu eta murrizteko ohiturak etxean eta Araxes ikastetxeak hartzen dituen 9 udalerrietan (Arribe, Atallu, Azkarate, Betelu, Errazkin, Gaintza, Intza, Lezaeta eta Uztegi) islatzen dira. Ikastetxeak 105 ikasle ditu ikasturte honetan, Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza eta DBHko lehen zikloa barne, eta 18 irakasle guztira.