Nafarroan hirukoiztu egin da gaitasun handiko ikasleen detekzioa, % 1,05era iritsi baita ikasle guztien artean - Nafarroan hirukoiztu egin da gaitasun handiko ikasleen detekzioa, % 1,05era iritsi baita ikasle guztien artean - Dpto

Carlos Gimeno Hezkuntza sailburuak eta Iñaki Martínez Nafarroako Hezkuntza Bereziko Baliabideen Zentroko (CREENA) zuzendariak “Nafarroan gaitasun handiak dituzten ikasleekin esku hartzeko eredua” argitalpena aurkeztu dute gaur. Eredu horrek hezkuntza-zentroak gidatzeko tresna bat proposatzen du, ikasle horientzako hezkuntza-arreta bat diseinatzeko.

Dokumentu horretan, CREENAko Elena Aguilera eta Isabel Aracama lan-egileek Belén Marko, Alazne Goikoetxea, Diego Jorajuria eta Bidari Juanena taldeetako profesionalek egindako lana jasotzen da, Las Balabel Rodríguez unibertsitateko psikopedagogiako doktore espezialistaren aholkularitzarekin.

Irakasleei hizkuntza komuna emateko, gaitasun handiaren kontzeptualizazioaren inguruan, ikastetxeetan lan-ildo bat ezartzeko, ikasle horien beharrei erantzuteko, hezkuntza-neurriei egonkortasuna eta jarraitutasuna emateko eta sinesmen okerrak, aurreiritziak eta estereotipoak gainditzeko, liburuak, besteak beste, gaitasun intelektualen eta ikasleen orientabide bereizgarrien ebaluazioa lantzen du, eta hezkuntza-eskola inklusiboan oinarritutako esku-hartze praktikoen erantzun bikainak ematen ditu.

Dokumentuaren aurkezpenean, Carlos Gimeno Hezkuntza sailburuak nabarmendu du aurrera egin dela gaitasun handiko ikasleak goiz atzematen. “Azken urteotan, Nafarroako hezkuntza-sistemak gero eta sentsibilitate handiagoa garatu du errealitate horren aurrean, baina oraindik ez diogu erantzun osorik eman egoera horri”, esan du Gimenok. Hala, 2015/2016 ikasturtean, Nafarroako ikasleen %0,31 zegoen erroldatuta (289 ikasle); ikasturte honetan, berriz, %1,05 (1.035 ikasle), eta ikasle horien detekzioa hirukoiztu egin da.

Gimenok gogorarazi du Hezkuntzak protokolo berriak egin zituela gaitasun handiak goiz detektatzeko, Arreta Defizitak eragindako Asaldura hiperaktibitatearekin/gabe, eta dislexia, CREENAko talde profesionalek prestatuak. Talde horiek hezkuntza-komunitateari aurkeztu zitzaizkion 2020ko urrian, ikasle horiek garaiz atzemateko eta irakasleek eta familiek behar duten informazioa jaso ahal izateko.

Izan ere, azken ikasturteetan, CREENAk jasotako esku-hartze eskaerak bikoiztu egin dira. Gainera, CREENAren Dibertsitate Funtzional Intelektualaren programarako 367 eskaeretatik 51 gaitasun handiei buruzkoak izan dira.

Sailburuak gaineratu du Hezkuntza Sailak lanean jarraitzen duela ikasle horien detekzio-sistemak hobetzeko; izan ere, Nafarroan gaitasun handiko ikasle guztien % 1 baino gehixeago daude erroldatuta, onartutako prebalentzia eskola-biztanleria osoaren % 2 denean. Alde hori nabarmenagoa da nesken kasuan mutilen kasuan baino.

Gaitasun handiko ikasleak

CREENAko zuzendari Iñaki Martínezek gaitasun handiak dituzten ikasle erroldatuen bilakaerari eta banakatzeari buruzko datuak eman ditu. Ikasturte honetan, adibidez, erroldatutako 1.035 ikasleetatik 633 gizonezkoak dira eta 402 emakumezkoak. Ikastetxe itunduetan 554 ikasle aurkitu ziren, eta publikoetan 481. Datu absolutuetan, Haur Hezkuntzan 18 ikasle daude sare publikoan erroldatuta, eta 11, itunduan; Lehen Hezkuntzan, 111 dira publikoan eta 332 ikastetxe itunduetan; Bigarren Hezkuntzan, 278 ikastetxe publikoetan eta 187 itunduetan eta Batxilergoan, 75 publikoan eta 24 itunduan.

Behar horiei erantzuteko, Sailak eta ikastetxeek hainbat prestakuntza-ekintza jarri dituzte abian Nafarroako hogei bat ikastetxetan, eta hainbat argitalpen material (liburuak, CD-ROMak, gidak, protokoloak...) zabaldu dituzte hezkuntza-erantzuna hobetzeko bidean, irakasleek gaitasun handiei buruz duten sentsibilizazioa hobetuz.

Bestalde, Elena Aguilerak eta Isabel Aracamak prentsaurrekoan azaldu dituzte dokumentuko esku-hartze ereduaren zenbait alderdi zehatz, eta “salbuespen bikoitzari” ere heldu diote. Izan ere, gaitasun handiak dituzte beste diagnostiko batekin batera, bai Ikasteko Berariazko Zailtasuna (IAD), bai Autisten Espektroaren Nahasmendua (AEA), bai AHT.

Liburuak, halaber, gaitasun handiko ikasleei buruzko estereotipoak baztertu nahi ditu, hala nola, ikasle horiek moldakaitzak direla uste izatea, neurri handi batean, emaitza bikainak lortzen dituztela, eskolan aspertzen direla edo laguntzarik behar ez dutela; mito horiek guztiak profesionalen lanak argitzen ditu, ebaluazio psikopedagogikoa eta hezkuntza-erantzuna zehaztu baino lehen.