Ikasleen %48,4k adierazi du azken urtean aurrez aurreko eskola-jazarpena jasan duela, Nafarroan egindako azterketa epidemiologiko handienaren arabera - Ikasleen %48,4k adierazi du azken urtean aurrez aurreko eskola-jazarpena jasan duela, Nafarroan egindako azterketa epidemiologiko handienaren arabera - Dpto

Hezkuntza Departamentuak gaur goizean aurkeztu du Nafarroan eskola-jazarpen presentzial eta teknologikoari buruz (bullying eta ciberbullying) orain arte egin den azterketa handiena. Lehen Hezkuntzako, DBHko, Batxilergoko eta Oinarrizko Lanbide Heziketako eta Erdi Mailako 15.544 ikaslek hartu dute parte erakusketa boluntario eta anonimoan.

Biktima diren ikasleen, erasotzaileen eta behatzaileen prebalentziaren azterketa epidemiologikoa Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Ebaluazio eta Diagnostiko Psikologikoko katedradun Maite Garaigordobil-ek egin du, eta 2022-2023 ikasturtean matrikulatutako Nafarroako ikasleen lagin adierazgarri bat jaso du, bai ikastetxe publikoetan, bai itunduetan, Euskal Autonomia Erkidego osoan banatuta.

Azterlana jendaurreko agerraldi batean aurkeztu da. Bertan, egileaz gain, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza kontseilaria, Carlos Gimeno, Gizarteratze, Berdintasun eta Bizikidetza Zerbitzuko zuzendaria, Mari José Cortés eta Berdintasun eta Bizikidetza Ataleko burua, Itziar Irazabal agertu dira.

Horren ondorio garrantzitsuenen artean dago azken urtean Nafarroako ikasleen %48,4k bullying presentzialaren edo garesti-garestiaren (fisikoa, hitzezkoa, soziala edo psikologikoa) portaera bat edo gehiago izan dituela, eta %35,2k azken urtean cyberbullying-portaera bat edo gehiago jasan dituela. Erakusketan parte hartu duten ikasleen% 63,7k adierazi du bullying presentzialeko edo garesti-garestiko (fisikoa, hitzezkoa, soziala edo psikologikoa) jokabide bat edo gehiago ikusi dituela, eta ikasle behatzaile horien% 29,8k esan du biktimari lagundu diola gertaera horien aurrean. Era berean, inkestatutako ikasleen% 31,6k onartzen du bullying presentzialeko portaera bat edo gehiago egin dituela azken urtean, eta% 12k dio cyberbullying-portaera bat edo gehiago egin dituela aldi berean.

Azterketan parte hartu duten ikasleen %23,4k laguntza psikologikoa behar izan du, antsietatea, depresioa, elikadura-asaldurak, familia-arazoak, errendimendu akademikoa, teknologien erabilera eta abusua, alkohola edo drogak eta eskolako jazarpena direla eta. Biktimek jasan dituzten ziberbullying-jokabide nagusiak hauek izan dira: mezu iraingarriak eta iraingarriak jasotzea mugikorraren edo Interneten bidez, izutu eta beldurra eragiteko dei anonimoak, sarearen bidez difamazioa edo zurrumurruak jasotzea haiei ospea kentzeko, xantaiak edo mehatxuak egitea mugikorraren edo Interneten bidez, identitatea kentzea, sexu-jazarpena, argazkiak edo bideo-sare konprometituak zabaltzea.

Portaera horiek jasan dituztenean, biktima eta ziberbiktima gehienek ez diote inori esan (%18,5). Batzuek gurasoei (%16,9) edo lagunei (%11,6) esan diete. Azkenik, portzentaje txikiago bat irakasleekin (% 5,6) eta anai-arrebekin (% 5,3) partekatu du.

Biktimizazioaren -ziberbiktimizazioaren efektuei dagokienez, %10 inguruk dio ondorio negatiboak eta/edo ondorio psikologiko eta psikopatologiko larriak izan dituela, portaera horien biktima izan delako. Horietatik,% 5,3k adierazi du ondorio garrantzitsuak eragin dizkiela eta okerrago, seguruago, tristeago, eskolara joateko gogorik gabe, lagunak egiteko arazoekin eta arazo fisiko gehiagorekin sentitzen direla. Kasuen %1,8an laguntza psikologikoa behar izan dute depresio- eta antsietate-koadroen bidez, batez ere. Mutur batean, biktima batzuek oso ondorio larriak izan dituzte, 216 ikaslek onartzen baitute beren buruaz beste egin dutela (%1,14) eta 121k beren buruaz beste egiteko saioak egin dituztela (%0,8).

Biktimek kezka, urduritasuna, mendeku-gosea edo izua sentitu dutela esaten duten bitartean, lotsa, inpotentzia, defentsa-gabezia eta gorrotoa izateaz gain, erasotzaileen %7k onartzen dute gero errudun sentitu direla; %3,6k, berriz, ez dute ezer sentitzen biktimaren egoeraren aurrean, eta %3,6k, berriz, gorrotoz edo gorrotoz hitz egiten dute, eta poz egiten diete, biktima jazartzeagatik (2,4).

Erasotzaile-zibererasotzaileek jazartzeko ematen dituzten arrazoiei dagokienez, ehunekorik handienak dio biktimek “merezi dutela”. Hau da, beren jokabide oldarkorra kanpoan esleitzen dute, eta biktimari beren jokabideen erantzukizuna egozten diote (% 4,2). Erasoetan lehentasun handiena duten arrazoien artean, arrazismoa (%2,5), erasotzailea (%2) ez den beste era batera pentsatzea, biktima izatea saihestea (%1,7), homofobia (%1,6) eta biktimari “ahultasun” edo “baldartasun” ezaugarriak ematea.

Ikerketaren beste emaitza batzuk hauek dira: bullying garest-a-cara motako biktimen ehunekoa Lehen Hezkuntzako 5. mailatik DBHko 2. mailara igotzea, ikasturtea handitu ahala gutxitzea, eta biktima eta ziberbiktima gehien neskak izatea; erasotzaile eta zibererasotzaile gehien, berriz, mutilak izatea.

Ongizate emozionaleko karpetak

Azterlanaren aurkezpenean, Carlos Gimeno Hezkuntza sailburuak nabarmendu du beharrezkoa dela, COVIDen pandemiaren ondoren (19), "Laguntza programari begirada aldatzea; izan ere, programa horretan aktiboki lan egiten da hezkuntza-komunitatean ongizate emozionala bermatzeko, LOMLOEren ildotik, zeinak ongizate emozionalean eskumena duen irakaslearen irudia hartzen baitu".

Hori dela eta, Sailak gaur aurkeztu ditu Ongizate Emozionaleko Karpetak, Haur Hezkuntzako, Lehen Hezkuntzako eta Bigarren Hezkuntzako hezkuntza-etapetarako material berriak, gure herrialdeko arlo horretan aditu diren Carme Boquek eta Eva Bachek prestatutako informazio- eta prestakuntza-tresna berriak, Foru Komunitateko hezkuntza-komunitatearen eskura daudenak.

Laguntza programaren jarduera guztiak, irakasleen prestakuntza eta ikasleen arreta emozionala barne, hezkuntza-komunitatean tratu ona emateko, Haur Hezkuntzako 33 ikastetxetan eta Nafarroako Bigarren Hezkuntzako 19 ikastetxetan egin dira. Material horiei esker, Nafarroa erkidego aitzindaria da arlo horretan, eta hainbat autonomia-erkidegok eskatzen dituzte, beren hezkuntza-sistemetan sartu nahi baitituzte.

Gimeno sailburuak adierazi du, bestalde, jazarpenaren eta ziberjazarpenaren prebalentziari buruzko azterlanak eta Hezkuntza Sailak Iruñean, Tuteran eta Bertizen egin berri dituen jardunaldien ondorioek, eskolaren eta familien pornoaren alternatibei buruzkoak, beharrezkoa egiten dutela “arau-sustapen berri bat planteatzea, ikastetxeetako ikasleen eskubide eta betebeharren eta bizikidetzaren erregulazioa eguneratuko duena”, eta tresna bat izatea.

Azkenik, Mari José Cortések eta Itziar Irazabalek zehaztu dituzte jazarpenaren eta ziberjazarpenaren prebalentzia-azterlanaren beste xehetasun batzuk, eta eskolatik eta familietatik pornografiaren alternatibei buruzko jardunaldietako ondorioez hitz egin dute. Azpimarratu dute eskolak gai horiei buruzko elkarrizketarako lekua izan behar duela, eta, hala, hezkuntza afektibo-sexuala bermatu behar dela, kultura desberdinei dagokienez, eta ikasleekiko laguntza eta komunikazioa bermatu behar dela, horrekin kontzientzia kritikoa landuz.